Θεωρίες κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης της παιδικής ηλικίας

Abstract

Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται κριτικά τόσο οι κλασικές όσο και οι σύγχρονες κοινωνιολογικές θεωρίες κοινωνικοποίησης του παιδιού. Επίσης, γίνεται κριτική αναφορά στην παραδοσιακή αναπτυξιακή ψυχολογία, όπου το παιδί έχει καθολικά χαρακτηριστικά και βρίσκεται σε μεταβατική μαθησιακή διαδικασία να γίνει «ορθολογικός» ενήλικος. Σύμφωνα με τις κλασικές θεωρίες κοινωνικοποίησης, το παιδί γίνεται αντιληπτό ως παθητικό ον που στερείται μια πλήρη κοινωνική υπόσταση και, ως εκ τούτου, έχει την ανάγκη της φροντίδας και της καθοδήγησης των ενηλίκων. Το παιδί αποκτά αξία αποκλειστικά ως μελλοντικός ενήλικος και, κατ’ επέκταση, η παιδική ηλικία καθορίζεται και νομιμοποιείται ως περίοδος εκγύμνασης και εκμάθησης. Σύγχρονες κοινωνιολογικές θεωρίες, όμως, δείχνουν ότι η σχέση της κοινωνίας με τα παιδιά δεν είναι μονοσήμαντη και μίας κατεύθυνσης. Τα παιδιά δεν είναι παθητικά προϊόντα της κοινωνικής εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά δρώντα υποκείμενα που συμμετέχουν ενεργά σ’ αυτήν. Η θεώρηση του παιδιού ως δρώντος υποκειμένου θέτει σε αμφισβήτηση το κυρίαρχο παιδικό πρότυπο που παράγουν οι κλασικές θεωρίες κοινωνικοποίησης, και άρα και την ίδια τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης.