Φασισμός - Εθνικοσοσιαλισμός

Abstract

Διασαφηνίζεται η έννοια του φασισμού ως γενική κατηγορία ενός ιστορικά προσδιορισμένου πολιτικού φαινομένου σε συνάφεια προς τον στενό ορισμό της, δηλαδή τον ιταλικό φασισμό του Μεσοπολέμου. Υποστηρίζεται ότι, παρά τις σχετικές αιτιάσεις, ο φασισμός μπορεί να θεωρηθεί ως εντελής ιδεολογία. Επισημαίνεται ο διφυής χαρακτήρας της, εφόσον είναι δυνατόν να χαρακτηριστεί ταυτόχρονα αντιδραστική ως προς τις αξίες και τις αρχές του Διαφωτισμού και επαναστατική ως προς τον στόχο της να αναμορφώσει ανθρώπους και κοινωνία κατά τρόπον καινοτόμο. Αναλύονται οι κύριες ιδέες του ιταλικού φασισμού, με έμφαση στη θεμελιώδη σημασία του κράτους, και στη συνέχεια εκείνες του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού, με έμφαση στη φυλετική θεώρηση του λαού και του έθνους. Μέσω της παράθεσής τους αναδεικνύονται οι μεταξύ τους σχέσεις ομοιότητας και επικάλυψης, καθώς και διαφοροποίησης. Γίνεται αναφορά στον νεοφασισμό και τον μεταφασισμό.