Η διακοσμητική ζωγραφική των οικιών

Abstract

Over time, themes of folk art have continuously been evidenced in laypeople’s visual drawings. Some examples include geometric shapes, animals, birds, the two-headed eagle, trees and floral ornaments, to name a few. These, of course, express a wealth of symbolisms. From the 19th century onwards, newer themes would make their way into the existing thematology, thus paving the way for new trends that would reflect the ideological and social changes occurring in the communities of Northern Greece at the time. These new trends would reflect urban views and the emergence of modern technological developments. Illustrations would depict the ideas of the time and prints of mythical or heroic figures would become a common occurrence. In this same chapter the urge to exceed local limits is also explored. A trend that is particularly evident is the tendency to unite and integrate supralocal and supranational features – as would be expected in the Ottoman Empire. This allows the researcher to reach the conclusion that drawings from Northern Greece must be part of a larger “folk-like” artistic expression. This expression is composed of a visual art that is intrinsic and identity-defining and thus shows the dynamics of a folkloric culture, its adaptability and that of its artists. These new illustrative themes depicted on folk drawings, such as those found in local homes, constitute another element that demonstrates the artists’ readiness to communicate their cultural products to the wider world.

Στην κοσμική ζωγραφική αποτυπώνονται διαχρονικά θέματα της λαϊκής εικαστικής τέχνης (γεωμετρικά σχήματα, ζώα, πτηνά, δικέφαλος αετός, δέντρα, φυτικά κοσμήματα κλπ.), τα οποία εμπεριέχουν ποικίλους συμβολισμούς. Παράλληλα, και κυρίως από τον 19ο αι., η θεματολογία άρχισε να διευρύνεται με νέα θέματα, τα οποία εξέφραζαν τάσεις ανανέωσης, αντικατοπτρίζοντας τις ιδεολογικές και κοινωνικές μεταβολές που συνέβαιναν στις κοινωνίες της Βόρειας Ελλάδας. Πρόκειται για απόψεις πόλεων, για παραστάσεις σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων, για εικονογραφικές αποδόσεις ιδεών, για αποτύπωση μυθικών ή ηρωικών μορφών κλπ. Στο ίδιο κεφάλαιο επίσης διερευνάται το θέμα της υπέρβασης των τοπικών ορίων. Η τάση συζεύξεων και ενοποιήσεων με υπερτοπικά και υπερεθνικά χαρακτηριστικά είναι ιδιαίτερα εμφανής–αναμενόμενη άλλωστε μέσα στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας–και επιτρέπει στον ερευνητή να διατυπώσει την άποψη ότι και η ζωγραφική της βόρειας Ελλάδας συμμετέχει και αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης “κοινής” εικαστικής έκφρασης. Το στοιχείο αυτό αποτελεί εγγενές και προσδιοριστικό στοιχείο της λαϊκής εικαστικής τέχνης και δείχνει τη δυναμική της λαϊκής τέχνης, την προσαρμοστικότητα της ίδιας και των συντελεστών της. Τα νέα δε εικονογραφικά θέματα της λαϊκής ζωγραφικής των σπιτιών συνιστούν ένα ακόμη στοιχείο, το οποίο φανερώνει την ετοιμότητα των συντελεστών αυτής της πολιτισμικής δραστηριότητας να επικοινωνούν οι ίδιοι και τα πολιτισμικά τους προϊόντα με τον ευρύτερο κόσμο.