Για ποια αντικειμενικότητα; Η δυτικοποίηση, η εθνικοποίηση ή η ιδεολογικοποίηση της ιστορίας

Abstract

Η αξία της ιστορίας δεν ταυτίζεται με την ικανότητα των ιστορικών να αναπαράγουν «αλήθειες» ή να είναι «αντικειμενικοί», αφού ούτως ή άλλως είναι μάλλον ανέφικτο να προσδιορίσουμε τι σημαίνουν οι έννοιες «αλήθεια» και «αντικειμενικότητα» για τις περισσότερες –αν όχι όλες– τις επιστήμες. Ειδικά στην περίπτωση της ιστορίας, η σύνδεσή της με την ισχύ των εθνών, η ιδεολογική χρήση της αλλά η επικαιροποίησή της έχουν καταστήσει σήμερα ευρέως αποδεκτή την άποψη ότι οι παραγόμενες ιστορικές αλήθειες προϋποθέτουν την υποτιθέμενη αντικειμενικότητα των ιστορικών. Τα ζητήματα αυτά εξετάζονται εδώ μέσω παραδειγμάτων που αναδεικνύουν πώς παρουσιάζονται π.χ. τα αίτια του Πρώτου ή του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου ή ο ρόλος των υπεύθυνων του ενός ή του άλλου πολέμου στη διεθνή είτε την εθνική ιστορία τους. Παράλληλα συζητάται η σχέση μεταξύ της συλλογικής μνήμης και της ιστορίας και ο ρόλος των φορέων ενός εθνικού κράτους στην παραγωγή της εθνικής ιστορίας.