ΜΥΕΛΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ

Abstract

The Myeloproliferative Neoplasms (MNP) comprise an extremely heterogeneous group of blood diseases whose common characteristic is the unjustified and uncontrolled proliferation of one or more various myeloid series. Their earlier term was myeloproliferative“syndromes” but, at this moment, the term “neoplasms” is more appropriate since they all represent clonal situations, where the uncontrolled proliferation starts form a single stem cell, which has better survival capacities than its’ peers, and gradually replaces all of them. Initially (Dameshek, 1935), the MNP included the chronic myelogenous leukemia (increase of the granular series), the polycythemia vera (increase of the erythroid elements), the thrombocythemia (increase of megaryocytes and platelets) and the idiopathic myelofibrosis (increased fibrosis of the marrow). To-day, the list has enlarged by the inclusion or a large number of less clearly defined but closely similar conditions, while CML is considered separately because it has a clear pathogenetic mechanism. An updated classification of the MNP has been compiled by the WHO in 2008. At the molecular level, the MNP have a more or less common mechanism: this comprises various chromosomal translocations or DNA mutations which super-activate an array of genes involved in the intracellular signal transduction leading to excessive cellular proliferation.

Τα μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα αποτελούν μία ενδιαφέρουσα ετερογενή ομάδα αιματολογικών παθήσεων, με κοινό χαρακτηριστικό τον αναίτιο, άσκοπο και άμετρο πολλαπλασιασμό των προγονικών κυττάρων ενός ή περισσότερων κυττάρων της μυελικής σειράς. Παλαιότερα, αναφέρονταν ως μυελοϋπερπλαστικά «σύνδρομα», σήμερα όμως θεωρείται σωστότερος ο όρος «νεοπλάσματα», γιατί πρόκειται για «κλωνικές» καταστάσεις, όπου ο ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός αρχίζει από ένα μόνον αρχέγονο κύτταρο, το οποίο αποδεικνύεται ισχυρότερο και προοδευτικά υπερτερεί από τα όμοιά του φυσιολογικά κύτταρα. Στις αρχικές περιγραφές, (Dameshek, 1935), τα μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα περιλάμβαναν την χρόνια μυελογενή λευχαιμία (αύξηση κυττάρων της μυελικής σειράς), την αληθή πολυκυτταραιμία (αληθής ερυθραιμία, αύξηση ερυθροκυττάρων), την ιδιοπαθή θρομβοκυτταραιμία (υπερπλασία μεγακαρυοκυττάρων, αύξηση αιμοπεταλίων) και την πρωτοπαθή μυελοΐνωση (αύξηση της ίνωσης του μυελού). Σήμερα, ο κατάλογος έχει διευρυνθεί με την προσθήκη περιπτώσεων με υπέρμετρο πολλαπλασιασμό άλλων μυελικών κατηγοριών (ηωσινόφιλα, βασεόφιλα κύτταρα κ.ά.) και την προσθήκη καταστάσεων, όπου η υπερπλασία συνοδεύεται από μυελοδυσπλασία (ΜΥΝ/ΜΔΣ), ενώ η χρόνια μυελογενής λευχαιμία αναφέρεται ως χωριστή οντότητα, επειδή έχει συγκεκριμένο παθογενετικό μηχανισμό. Έτσι σήμερα, ισχύει η κατάταξη που διαμορφώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας του 2008 (Πίνακας 7.1). Η μοριακή παθογένεια των ΜΥΝ είναι σχετικά παρόμοια. Πρόκειται είτε για επίκτητες χρωμοσωμιικές μεταθέσεις, οι οποίες συνηθέστερα εμπλέκουν γονίδια που κωδικοποιούν κινάσες της τυροσίνης και οδηγούν στον σχηματισμό υβριδικών πρωτεϊνών, ή για σημειακές μεταλλάξεις σε ρυθμιστικές περιοχές τέτοιων γονιδίων. Το τελικό αποτέλεσμα και στις δύο περιπτώσεις είναι ή διαταραχή της ενδοκυττάριας μεταγωγής σήματος με δραστικότητα πολλαπλάσια της φυσιολογικής.