Μεθοδολογικές επισημάνσεις: Η συσχέτιση των θεωρήσεων του τοπίου με την πολιτισμική, πολιτιστική και πολιτική συγκρότηση των κοινωνιών

Abstract

Οι θεωρήσεις για το τοπίο, στο εύρος της νεότερης Δυτικής ιστορίας, ακολουθούν κατά πόδας τη μεταβολή των θεωρήσεων για τον πολιτισμό. Αν ο Πολιτισμός–civilization και το επίθετο «πολιτιστικός», παραπέμπουν σε κοινωνίες αστικού χαρακτήρα με δυναμικό προσδιορισμό, σε «υψηλές» κοινωνικές εκφράσεις, στην οικονομική και παραγωγική αναπτυξιακή συγκρότηση, στην οργάνωση επιστημών, στις επίσημες τέχνες, τότε η θεώρηση του τοπίου σε μια πρώτη περίοδο της νεότερης ιστορίας, έως τον 18ο αιώνα, αναφέρεται με έμφαση στον κεντρικό «πολιτιστικό» έλεγχο. Από τα μέσα εντούτοις του 18ου αιώνα οι όροι μεταβάλλονται. Διαρκώς και περισσότερο οι Δυτικές κοινωνίες αποδίδουν αξία στη φυσική ποιότητα του τοπίου. Προβάλλουν τη φύση ως κεντρικό θέμα των ζωγραφικών παραστάσεων, επιχειρούν φυσικότροπες διαμορφώσεις τοπίου. Αποδίδουν, με την άνοδο του Ρομαντισμού, αυταξία στην αδιαμεσολάβητη φύση, ενώ αντίστοιχα στρέφονται με σεβασμό προς τις «πολιτισμικές» εκφράσεις που υποδεικνύει ο όρος culture.